O Trabalho com neologismos no ensino de espanhol: a linguagem dos pratos gastronômicos

Autores

DOI:

https://doi.org/10.5433/1519-5392.2017v17n2p331

Palavras-chave:

Neologismo, Léxico, Gastronomia, Dicionário, Ensino de espanhol

Resumo

As investigações sobre línguas estrangeiras (LE) têm alcançado consideráveis avanços nos últimos anos, principalmente dentro do campo dos estudos sobre as metodologias adequadas para o desenvolvimento das aulas de língua espanhola para estudantes estrangeiros. No entanto, estes estudantes ainda enfrentam várias dificuldades durante o processo de ensino-aprendizagem de uma LE, inclusive na aprendizagem do vocabulário básico da língua estrangeira. Um exemplo disso são as palavras relacionadas à gastronomia, que representam um significativo desafio para o aprendiz não nativo, pois neste campo lexical se encontra uma grande variedade de nomes de pratos que, muitas vezes, se tratam de neologismos, isto é, denominações distintas para um conceito já conhecido, uma vez que já existe uma denominação anterior com uma motivação primária (SAGER, 1993). Nesse sentido, nosso objetivo é analisar os neologismos encontrados em menus gastronômicos de restaurantes e comprovar se estão contemplados nos dicionários analisados y como estão classificados. Portanto, neste estudo, comprovamos, através de alguns verbetes, que tais dicionários não oferecem aos seus usuários os neologismos existentes.

Métricas

Carregando Métricas ...

Biografia do Autor

Glauber Lima Moreira, Universidade Federal do Piauí (UFPI).

Doutorando em Traducción y Ciencias del Lenguaje na Universitat Pompeu Fabra (UPF). Professor da Universidade Federal do Piauí (UFPI). 

Lucimara Alves Costa, Pontificia Universidad Católica de Valparaíso (PUCV), Chile.

Doutora em Linguística pela la Universidade Estadual Paulista (UNPES/IBILCE- Brasil) e pela Universitat Pompeu Fabra (UPF). Professsora de PortuguÊs para estrangeiros na Pontificia Universidad Católica de Valparaíso (PUCV), Chile.

Fabiana da Silva França, Universidade Federal de Campina Grande.

Doutora pela Universidade Federal da Paraíba. Bibliotecária da Universidade Federal de Campina Grande.

Referências

ADRIÀ, Ferran. A muchos les parece que la creatividad es una palabra demasiado importante para la comida. Fietta Jarque, El País. Recuperado en 06.08.2005.

ALICIA, Fundación et al. Léxico científico gastronómico: las claves para entender la cocina de hoy. Barcelona: Planeta, 2006.

ALVES, Ieda Maria. Neologismo. Criação lexical. São Paulo: Ática, 1990.

ANDRADE, Adriano Bezerra. Neologia por empréstimo no livro didático de língua portuguesa: um estudo de caso. 2014. Dissertação (Mestrado) - Universidade Federal de Tocantins (UFT). Araguaína, 2014.

BALDINGER, Kurt. Lengua y cultura: su relación en la lingüística histórica. Revista Española de Lingüística, v. 15, n.2, p. 247-276, 1985.

BARBOSA, Maria Aparecida. Léxico, produção e criatividade. 3. ed. São Paulo: Editora Plêiade, 1996.

BIDERMAN, Maria Teresa Camargo. A formação e a consolidação da norma lexical e lexicográfica no português do Brasil. En: NUNES, José Horta; PETTER, Margarida (Org.). História do saber lexical e constituição de um léxico brasileiro. São Paulo, SP: Humanitas, 2002.

BIDERMAN, Maria Teresa Camargo. Teoria Lingüística. São Paulo: Martins Fontes, 2001.

BOCUSE, Paul. La cocina del mercado. Barcelona: Ediciones Destino. 2003.

BRASIL. Ministério da Educação e do Desporto. Parâmetros Curriculares Nacionais: 3° e 4° Ciclos do ensino fundamental: Língua Portuguesa. Brasília: MEC/SEF, 1998.

CABRÉ, María Teresa et al. La lexicografía i la identificació automatitzada de neologialèxica. Observatori de Neologia. Institut Universitari de Linguística Aplicada. Barcelona, 2002.

CABRÉ, María Teresa; ESTOPÀ BAGOT, R.; VARGAS SIERRA, Chelo. Neology in specialized communication. Terminology, Amsterdam, v. 18, n.1, p. 1-8, 2012.

CABRÉ, María Teresa; FREIXA, Judit; SOLÈ, Elisabet (ed.). Lèxic i neologia. Barcelona. Universitat Pompeu Fabra, 2002.

CABRÉ, María Teresa. Bases para una teoría de los neologismos léxicos: primeras reflexiones, 2011 [en prensa].

CABRÉ, María Teresa. La clasificación de neologismos: una tarea compleja. En: Alfa. São Paulo. v. 50, n. 2, p. 229-250, 2006.

CABRÉ, María Teresa. La neología efímera. En: CABRÉ, María Teresa; FREIXA, Judit; SOLÉ, Elisabet (ed.) Lèxic i neologia. 2. ed. Barcelona: Observatori de Neologia. Institut Universitari de Lingüística Aplicada. Universitat Pompeu Fabra; Documenta Universitaria, 2008. p. 13-27.

CABRÉ, María Teresa. La terminología. Representación y comunicación. Barcelona: Institut Universitari de Lingüística Aplicada, 1999.

CABRÉ, María Teresa. Terminologie et linguistique: la théorie des portes. Terminologies nouvelles. Termologie et diversité culturelle, v. 21, p. 10-15, 2000.

CARVALHO, Nelly Medeiros de; OLIVEIRA, Rebeca Lins Simões de. Inovações lexicais na publicidade da mídia escrita e da mídia eletrônica: semelhanças e diferenças. En: ISQUERDO, Aparecida Negri; FINATTO, Maria José Bocorny (orgs). As ciências do léxico - lexicologia, lexicografia, terminologia. Campo Grande, MS, UFMS, 2008. v. 4,

CASSI, Davide; BOCCHIA, Ettore. La ciencia en los fogones: historia, técnicas y recetas de la cocina molecular italiana. Gijón: Trea, 2005.

COSTA, Lucimara Alves da Conceição. Reflexões sobre a variação terminológica na Lexicografia corrente no Brasil e a construção das bases teóricometodológicas para o Dicionário de Lexicografia Brasileira. Tese (Doutorado) – UNESP, São José do Rio Preto, 2015.

DICCIONARIO de la lengua española. Madrid: Espasa, 2001.

DICCIONARIO de nutrición y alimentos. Barcelona: Bellaterra, 1994.

DICCIONARIO Plats a la Carta. Generalitat de Catalunya. Direcciò General de Política Lingüística.

TERMCAT. Centro de Terminologia, 2010.

DOVAL, Gregorio. Diccionario de expresiones extranjeras. Madrid, Alianza editorial, 2004.

ESTOPÀ, Rosa. La neología especialitzada, repte constant per al mediador lingüístic. En: COROMINA, Eusebi. Aspectes de terminologia, neologia i traducció. Barcelona, Vic: Institut d'Estudis Catalans, Universitat de Vic, 2010. p. 15-39.

ESTOPÁ, Rosa. Neologismes i filtres de neologicitat: aspectes metodològics. En: CABRÉ, María Teresa; ESTOPÀ, Rosa. (ed.). Les paraules noves: criteris per detectar i mensurar els neologismes. Vic, Barcelona: Eumo; Universitat Pompeu Fabra, 2009. p. 41-48

GARCÍA PALACIOS, Joaquín. El trabajo sobre la neología terminológica en español. En: CABRÉ, María Teresa; DOMÈNECH, Ona; ESTOPÀ, Rosa; FREIXA, Judit; LORENTE, Mercè (ed.). Actes del I Congrés Internacional de Neologia de les Llengues Romàniques. Barcelona: Institut Universitari de Lingüística Aplicada. Universitat Pompeu Fabra; Documenta Universitaria, 2010.

GÓMEZ DE ENTERRÍA SÁNCHEZ, María Josefa; NAVARRO, Carmen. Creación neológica en vocabularios terminológicos en español pertenecientes a las áreas temáticas de Gestión del Turismo Gastronómico y Nueva Economía. Actes del I Congrés Internacional de Neologia de les Llengües Romàniques. Barcelona: IULA Institut Universitari de Lingüística Aplicada, Universitat Pompeu Fabra. 2010, p. 445-453.

GÓMEZ DE ENTERRIA, Josefa. El discurso especializado de la economía y el comercio. Una propuesta para la enseñanza en el aula de español de los negocios. En: CALVI, Maria Vittoria; SAN VICENTE, Félix (eds). Palabas de acá y de allá. La identidad del español y su didáctica. Lucca: Mauro Baroni editore. 1999. p. 61-78. Recuperado en http://www.ub.edu/filhis/culturele/turismo.html

LEFFA, Vilson José. O dicionário deveria ser sistematicamente utilizado em aulas de línguas materna ou estrangeira como instrumento pedagógico? En: BEVILACQUA, Cleci Regina; HUMBLÉ, Philippe René Marie; XATARA, Claudia. (orgs.). Dicionário na Teoria e na prática – como e para quem são feitos. São Paulo, Parábola editora, 2011. p. 123-132.

MARTÍN ZORRAQUINO, María Antonia. Formación de palabras y lenguaje técnico. En: Revista española de lingüística (REL), año 27, n. 2, p. 317-339, jul./dic. 1997.

MIRANDA, José Alberto. La formación de palabras en español. Salamanca. Ediciones Colegio de España, 1994.

MOREIRA, Glauber Lima; Pontes, Antonio Luciano. Diccionario: Un recurso didáctico. En: MOREIRA, Glauber Lima et al. (org.). Reflexões e ações no ensino e aprendizagem de Espanhol/LE. Fortaleza: EdUECE, 2013.

MOREIRA, Glauber Lima. Dificultades de comprensión lectora en el artículo lexicográfico del léxico del turismo en los diccionarios SEÑAS y CLAVE. Revista Trama, v. 13, n. 30, p. 249-271, 2017. Disponible en: http://erevista.unioeste.br/index.php/trama/article/view/15763/11863

MONTORO DEL ARCO, Esteban. Neología y creatividad lingüística. Valencia. Universidad de Valencia, 2012.

RESENDE, Priscila de. A neologia em sala de aula. Análise de atividades da coleção didática Português: uma proposta para o letramento. 2014. Dissertação (Mestrado) - Universidade Federal de Minas Gerais. Faculdade de Letras, 2014.

Publicado

19-11-2017

Como Citar

MOREIRA, G. L.; COSTA, L. A.; FRANÇA, F. da S. O Trabalho com neologismos no ensino de espanhol: a linguagem dos pratos gastronômicos. Entretextos, Londrina, v. 17, n. 2, p. 331–355, 2017. DOI: 10.5433/1519-5392.2017v17n2p331. Disponível em: https://ojs.uel.br/revistas/uel/index.php/entretextos/article/view/30196. Acesso em: 18 abr. 2024.

Edição

Seção

Artigos